برخلاف رویه معمول در دوره صدارت رحمتی بر وزارت راه و ترابری که همواره از کمبود اعتبارات بهعنوان مهمترین مانع اجرای طرحهای این بخش یاد میشد، بهبهانی از همان آغاز رویکارآمدن وعده توسعه حملونقل ریلی را مطرح و از اجرای هرچه سریعتر پروژههای در دست اجرا یا آغاز پروژههای بزرگ دیگر در حالی خبر میداد که هیچ تغییر و تحول چشمگیری در افزایش اعتبارات بخش راه و ترابری یا جذب سرمایهگذاری داخلی یا خارجی در این بخش صورت نگرفته بود اما وزیر راهوترابری همچنان وعدههای خود را تکرار میکرد.
با وجود این وعدهها پس از گذشت چند ماه هیچ تحول چشمگیری در روند اجرای پروژههای معطل مانده راه و ترابری حاصل نشد و طرحهایی مانند آزاد راه تهران- شمال که از آن بهعنوان پاشنه آشیل بخش راه و ترابری یاد میشود همچنان معطل مانده و در نهایت نیز با تغییر پیمانکار چینی طرف قرارداد در این پروژه، تنها بر میزان هزینههای میلیاردی این پروژه افزوده شد تا اینبار بهبهانی وعده تازهای برای زمان بهرهبرداری از این پروژه اعلام کند؛ موعدی که با توجه به رویه معمول در اجرای این پروژه بزرگ ملی باز هم محقق نخواهد شد.
با نزدیک شدن به موسم انتخابات دهم، تلاش برای تحقق وعدههای مطرح شده از سوی وزیر راه و ترابری نیز شتاب بیشتری بهخود گرفت؛ وعدههایی که اکنون باید با بهرهبرداری از برخی پروژههای نیمهتمام گذشته از اعتبار بیشتری برخوردار میشد.
با این رویه بود که افتتاح چند پروژه نیمهتمام در بخش حملونقلجادهای و ریلی با رویکرد جدید «افتتاح چندمرحلهای»مورد توجه قرار گرفت و با این رویکرد بود که چندی پیش باند شمالی آزادراه تهران- پردیس با گذشت بیش از 7 سال از آغاز عملیات اجرایی طی مراسمی با حضور وزیر راه و ترابری و برخی دیگر از مسئولان مورد بهرهبرداری قرار گرفت. در این مراسم حمید بهبهانی با بیان اینکه برای راهاندازی این آزادراه از اجرای چند مرحلهای استفاده شده است، گفت: اکنون باند شمالی آزادراه تهران - پردیس افتتاح شده و بهزودی باند دوم این آزاد راه نیز به بهرهبرداری خواهد رسید. پیشرفت فیزیکی باند دوم آزادراه تهران - پردیس 75 تا 80 درصد است و این مسیر تا شهریور ماه افتتاح خواهد شد.
آزادراه غیرایمن
اما با گذشت 2 روز از برگزاری مراسم افتتاحیه، خبرگزاری مهر از مسدود شدن آزادراه تهران- پردیس بهدلیل غیرایمنبودن آن خبر داد. رئیس پلیس راه استان تهران اعلام کرد: آزادراه تهران- پردیس که چند روز گذشته توسط وزیر راه افتتاح شده بود در حال حاضر مسدود است و تردد از این اتوبان صورت نمیگیرد.
به گفته سرهنگ شریفی، اداره راه استان تهران پس از افتتاح این محور بهعلت غیرایمن بودن آزاد راه مجبور به مسدود کردن آن شد و در حال حاضر این آزادراه توسط وزارت راه مسدود شده است. قبل از افتتاح این آزادراه کارشناسان پلیس راه اعلام کرده بودند که این آزاد راه بهعلت نداشتن علائم کافی، غیرایمن است؛ گرچه مسئولان راه و ترابری مطابق روال معمول با رد اینگونه ادعاها خبر از ایمن بودن و تردد عادی در این بزرگراه دادند.
حرکت نمادین قطار شیراز- اصفهان
از سوی دیگر چندی پیش در یک اقدام نمایشی بهرهبرداری از خط آهن شیراز- اصفهان با حضور معاون اول رئیسجمهوری و انتقال 630نفر از مردم، از شهر جدید صدرا به تهران آغاز شد. این کار در حالی صورت گرفت که برخی مسئولان و کارشناسان از آماده نبودن زیر ساختها و استانداردسازینشدن قطعه آخر این پروژه و بهرهبرداری 2سال قبل از موعد آن تنها بهدلیل نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات خبر دادند. برخی کارشناسان با تاکید بر آماده نبودن این پروژه برای بهرهبرداری، عنوان کردند که در راهاندازی قطعه آخر این پروژه، از ریلهای دستدوم و غیراستاندارد استفاده شده است. همچنین سامانههای رایانهای و الکترونیک، نصب علائم ارتباطی، تکمیل ایستگاهها و ارتقای ایمنی در این خطآهن هنوز صورت نگرفته و پروژه مذکور بهصورت موقت و نمایشی راهاندازی شده است.
قابلیت بهرهبرداری ندارد
با برگزاری مراسم افتتاحیه، نماینده سابق شیراز در مجلس شورای اسلامی، راهآهن شیراز- اصفهان را غیرقابل بهرهبرداری دانسته و اعلام کرد: بهدلیل عدماستانداردسازی در قطعه آخر راهآهن شیراز- اصفهان این طرح بزرگ ملی قابلیت بهرهبرداری ندارد. جلیل سازگارنژاد با اشاره به افتتاح این طرح در فضای انتخاباتی کنونی به ایلنا گفت: در قطعه آخر این طرح از ریلهای استوک و غیراستاندارد برای افتتاح آن قبل از انتخابات و بهصورت موقت استفاده شده است و نباید طرحهای بزرگ ملی را قربانی فضای تبلیغی و انتخاباتی کرد. وی با بیان اینکه طرح بزرگ راهآهن شیراز- اصفهان در دولت خاتمی و از حدود 10سال پیش آغاز شده است، تصریح کرد: قسمت اعظم این طرح در دوره خاتمی ساختهشده و مراحل پایانی آن در دولت احمدینژاد در حال ساخت است.
ایمن و مطمئن
مباحث مطرح شده در زمینه بهرهبرداری پیش از موعد این پروژه نیز با واکنش مسئولان دولتی مواجه شد بهنحوی که معاون امور عمرانی استانداری فارس با اشاره به مباحث مطرح در زمینه ایمن نبودن راه آهن شیراز- اصفهان، این راه آهن را کاملا ایمن و مطمئن دانسته و به ایرنا گفت: با توجه به اینکه نظارت دائم و مستقیم توسط حوزه معاونت استانداری در این پروژه صورت گرفته، اطمینان میدهیم که در تمام پروژه نکات ایمنی توسط مشاوران طرح، آزمایشگاه فنی مکانیک خاک و مدیریت فنی وزارت راه و ترابری صورت گرفته و این طرح هیچگونه مشکلی ندارد. صمد رجا، در مورد علت بهرهبرداری از پروژه مذکور در روزهای نزدیک به انتخابات گفت: بهدلیل اینکه اعزام زائران حرم امام راحل در این ایام صورت میگرفت تاکید شد که باید تا این تاریخ امکان استفاده قطار مسافربری از این مسیر تا حدود 10کیلومتری محل ایستگاه میسر باشد که این امر صورت گرفت.
گرچه، وی بهطور ضمنی به آماده نبودن برخی زیرساختهای پروژه مذکور اشاره کرد و افزود: بهنظر میرسد که وزارت راه و ترابری تا پایان شهریور ماه بتواند محل ایستگاه و ارتباط ایستگاه را با محل ایستگاه موقت در شهر صدرا به اتمام برساند و در 4ماه آینده شاهد تکمیل این پروژه و استفاده مردم از محل ایستگاه قطار بین شهری در محل شهرک گلستان باشیم.
معاون امور عمرانی استانداری فارس در توجیه استفاده از پروژه مذکور با وجود مهیا نبودن زیر ساختهای لازم، اعلام کرد: در بسیاری از طرحهای کشور برای استفاده سریعتر و بهتر از پروژهها سعی میشود که بخشهایی از آن پروژه مقدم شود. وقتی زمانی برای پایان یک پروژه در نظر گرفته میشود موجب به حرکت درآمدن تمام دستگاههای اجرایی برای به نتیجه رساندن آن میشود و این به هیچ وجه کار منفیای نیست.
وی افزود: اطمینان میدهم که در کل طول این مسیر به هیچ وجه این کار صورت نگرفته و کار کاملا واقعی است، امکان تردد قطار تا صدرا به شکل کاملا ایمن وجود دارد اما شایسته مردم شهر شیراز این است که این ایستگاه هم تا چند ماه آینده به پایان رسیده و مردم از یک فضای فوق العاده زیبا و مطلوب برای تردد به شهرهای دیگر استفاده کنند.
تا پایان سال بلیت فروخته نمیشود
با وجود افتتاح زود هنگام مسیر ریلی شیراز – اصفهان و تاکید برخی مسئولان بر آماده بودن این پروژه، سامانه اطلاع رسانی 139 شرکت قطارهای مسافری رجاء در پاسخ به درخواست مسافران برای خرید بلیت مسافرت با قطار در مسیر مذکور اعلام میکند که بهدلیل تکمیل نشدن ایستگاه شیراز استفاده از این محور مقدور نبوده و تا پایان سال، مسافری از این محور جابهجا نخواهد شد. همچنین گرچه در نظر بود تا این راه آهن بهصورت نمادین با سرعت 80 کیلومتر در ساعت افتتاح شود اما به گفته برخی دستاندرکاران بهدلیل آماده نبودن این محور در مواردی مانند انجام نشدن تراورس و بالاست ریزی کامل، اکنون سرعت قطار در این مسیر از شیراز تا اقلید 30 کیلومتر بوده و تنها از اقلید به بعد قطار با سرعت 80 کیلومتر در ساعت امکان تردد دارد.
راهآهن شیراز - اصفهان به طول 506 کیلومتر از ایستگاه دیزیچه در اصفهان آغاز میشود و با عبور از شهرهای شهرضا، آباده، اقلید، سعادت شهر و مرودشت به شیراز میرسد. اما بنا بر اظهارنظرهای متعدد، هنوز این ایستگاهها آماده بهرهبرداری نبوده و چنین وضعیتی شائبه بهرهبرداری سیاسی از پروژه مذکور را تقویت میکند. با این وجود مدیرکل ساخت و توسعه راهآهن منطقه یک کشور با بیان اینکه ساخت خطآهن شیراز- اصفهان از سال1375 مطرح و از سال1384 بهطور جدی آغاز شد، گفت: با تخصیص مناسب اعتبارات و سرعت اجرای آن در ماههای اخیر، این طرح 2سال زودتر از برنامه آماده بهرهبرداری شد.
رسول بیپروا، گفت: استقرار سامانههای رایانهای و الکترونیک و نصب علائم ارتباطی، تکمیل ایستگاهها و ارتقای ایمنی و اقدامات جانبی، همزمان با بهرهبرداری از طرح انجام خواهد شد چون معطل نماندن سرمایهگذاریها از سیاستهای دولت است.